Fundamenty - co musisz wiedzieć, budując dom?

Fundament to element budowy domu, który pomimo swojego ogromnego znaczenia, często traktowany jest bez należytej staranności. Wiele osób bez dłuższego zastanowienia, wybiera najpopularniejszą lub najczęściej polecaną opcję. Źle dobrane fundamenty mogą jednak odbić się w przyszłości słabą izolacją, osiadaniem się budynku czy pękaniem ścian. Warto więc zapoznać się z możliwymi rozwiązaniami i wybrać to, które będzie się najlepiej sprawdzać w stawianym przez nas domu.

Obecnie, podczas budowy domu, można zdecydować się na jedno z dwóch, dominujących rozwiązań. Pierwsze z nich, czyli ława fundamentowa, jest zdecydowanie popularniejsze i często określane jako tradycyjne. Ława ma postać horyzontalnej belki, wykonanej z betonu i dodatkowo wzmocnionej za pomocą zbrojenia stalowymi prętami. Dobranie odpowiednich wymiarów, rodzaju betonu oraz głębokości zakopania, zależna jest nie tylko od projektu domu, ale także takich kwestii jak:

rodzaj i nośnośc gruntu,
poziom wód gruntowych działki, na której stawiany będzie budynek,
warunków klimatycznych.

Im dom stawiany jest na bardziej grząskim gruncie, tym ława i zawarte w niej zbrojenia muszą być masywniejsze. Ława ma zazwyczaj kształt prostokąta, a jej grubość waha się między sześćdziesięcioma a osiemdziesięcioma centymetrami. W miejscach gdzie w przyszłym budynku będą się znajdować ściany, stawia się tzw. ściany fundamentowe. Wykonuje je się zazwyczaj z jednego z dwóch rodzai bloczków, betonowych lub keramzytobetonowych. Betonowe bloczki charakteryzuje wysoka wytrzymałość i niewielka nasiąkliwość, ale słaba izolacja termiczna, która jest natomiast dominują cechą bloczków keramzytobetonowych. Ich słabością jest natomiast wytrzymałość i podatność na działanie wody.

Drugim sposobem stawiania fundamentów jest płyta fundamentowa. To rozwiązanie powstało pod koniec ubiegłego wieku, a w ostatnich latach nabrało na popularności. Główną cechą tego rozwiązania jest jego złożoność z kilku warstw oraz większa powierzchnia, niż w przypadku ławy fundamentowej. Przekłada się to na wyższy poziom nośność i zmniejszone ryzyko odkształceń. Na płytę fundamentową składają trzy warstwy:

Podkład o grubości od piętnastu do trzydziestu centymetrów, który usypuje się z pospółki, żwiru lub piasku.
Taką samą grubość ma warstwa izolacyjna, chroniąca również przed wilgocią.
Ostatnią warstwę pełni wylana z żelbetu płyta nośna, której dokładne wymiary i grubość (wahająca się zazwyczaj między dwunastoma a dwudziestoma centymetrami) ustala projektant.

W zależności od potrzeby warstwa izolacyjna i żelbetowa mogą być układane w różnej kolejności.

Grunt, na którym zostanie postawiony dom z fundamentem z płyty, potrzebuje wcześniejszego przygotowania. Przygotowania dotyczą tylko gruntów wysadzinowych (czyli takich, w których skład wchodzi ponad 10% cząsteczek o mniejszej średnicy niż 0,02 mm, np. torfy, gliny, iły), ponieważ na gruntach niewysadzinowych można od razu wylewać beton. Aby przygotować grunt, należy:

Ułożyć warstwę zagęszczonego żwiru, piasku lub tłucznia o minimalnej grubości piętnastu centymetrów.
Rozłożyć izolację termiczną. Izolacja musi znajdować się pod płytą, dzięki czemu będzie ona dobrze akumulować ciepło. Jako izolację czasem wykorzystuje się twardy styropian, ale zdecydowanie lepszym wyjściem jest wykorzystanie płyt ze styroduru, czyli polistyrenu ekstrudowanego.

To, który rodzaj fundamentów wybierzemy do budowy domu, w dużej mierze zależy od tego na jakim gruncie budynek będzie stawiany. Na gruncie, który ma niską nośność o wiele lepiej sprawdzi się płyta fundamentowa. Płyta powstawała z myślą o trudnych warunkach glebowych, przez co rozkłada ciężar budynku w sposób równomierny, w czasie, gdy ławy obciążają ziemię liniowo. Zmniejsza to ryzyko zapadania się budynku. Płyta lepiej sprawdzi się również na gruntach, o wyższym poziomie zawilgocenia, na których budowa przy wykorzystaniu ławy byłaby niemożliwa. Najlepszym podłożem do ławy fundamentowej są zwarte i suche grunty.

Jeżeli dom ma zostać postawiony w miejscu, gdzie mamy do czynienia z wysokim poziomem wód gruntowych, znacznie lepszym rozwiązaniem będzie płyta fundamentowa. Ze względu na charakterystykę swojej konstrukcji, ława wchodzi znacznie głębiej w ziemię, co zwiększa ryzyko kontaktu z wodami gruntowymi. Problem ten nie występuje w przypadku płyty, która umieszczona jest płycej. Dzięki temu nawet w przypadku znacznego podwyższenia się wód podziemnych, mamy pewność, że fundamenty domu pozostaną nienaruszone.

Zastosowanie płyty fundamentowej może również przyspieszyć proces budowy domu. Tradycyjne fundamenty potrzebują, aby przed wylaniem betonu, wybudować deskowanie. Tworzenie tego typu „szkieletu” jest pracochłonne i zajmuje sporo czasu. Czasami możliwe jest wykonanie fundamentów w wykopie, co znacznie skróci czas pracy, jednak taka możliwość zachodzi tylko na niektórych gruntach Po wylaniu fundamentów należy odczekać około tygodnia aż beton się zwiąże i będzie można na nim murować ściany. W przypadku budowy płyty fundamentowej, deskowanie zastępuje się szalunkiem złożonym z płyt termoizolacyjnych. W pierwszej kolejności pełnią one funkcje formy, a później stają się trwałym ociepleniem krawędzi płyty. Po tygodniu od wylania, płyta fundamentowa jest już gotowa.

Ławy fundamentowe są znane od długiego czasu, ich konstrukcja nie jest skomplikowana i większość osób pracujących w branży budowlanej poradzi sobie z nimi bez większego problemu. Po zapoznaniu się z kilkoma poradnika, prawdopodobnie część osób, które nie mają na co dzień nic wspólnego z tego typu pracą, również da sobie radę. Zupełnie inaczej jest w przypadku płyty fundamentowej. To mniej znane i rzadziej stosowane rozwiązanie, więc część ekip budowlanych może nie mieć doświadczenia z tego typu fundamentami. W takiej sytuacji trzeba znaleźć odpowiednich ludzi, którzy być może będę również oczekiwać wyższej zapłaty.

Płyta fundamentowa, świetnie nadaje się jako podłoga w pierwszej kondygnacji stawianego budynku. Płyta lepiej się również sprawdza w kwestii izolacji, którą wykonuje się pod nią. W przypadku ławy stosuje się dwa rodzaje izolacji - poziomą i pionową. Zaletą tradycyjnych fundamentów jest natomiast fakt, że w razie uszkodzeń izolacji, można się do niej dostać i wykonać odpowiednią naprawdę. W przypadku płyty, nie ma takiej możliwości, ale płyta można posłużyć w przygotowaniu ogrzewania podłogowego. Duży, żelbetowy element, oddzielony od gruntu izolacją, będzie dobrze kumulował ciepło.

Finalna kwota, którą będzie trzeba zapłacić za wykonanie, czy to ławy fundamentowej czy płyty, jest sprawą w dużej mierze indywidualną i zależy od wielu czynników. Nie można więc jednoznacznie stwierdzić, które z tych rozwiązań jest tańsze. Na zbliżonych do siebie gruntach ceny obu tych rozwiązań są podobne i wahają między 350-450 złotymi za m2. Im trudniejszy grunt, tym rosną koszty ławy fundamentowej, wiele zależy także od rejonu Polski, w którym będziemy stawiać dom, opłaty za robociznę są bowiem zróżnicowane.

Fundamenty - wszystko, co musisz wiedzieć, budując dom.

Konstrukcja

Wymiana gruntu

Warunki

Jakość betonu

Wody gruntowe

Osiadanie

Czas budowy

Trudności w budowie

Podłoga

Koszty